به گزارش تادنانیوز، سعیدرضا عاملی، رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی، در نشست هم‌اندیشی اعضای دفتر حمایت از جامعه نخبگانی حوزه‌های علمیه، به ریشه‌های تحول‌خواهی انقلاب اسلامی، اهداف بیانیه گام دوم و ضرورت بازآرایی علوم انسانی پرداخت و در خلال سخنان خود بارها بر این نکته تأکید کرد که ریشه بسیاری از چالش‌های امروز کشور—including بحران‌های اجتماعی، جمعیتی و اقتصادی—به ساختارهایی بازمی‌گردد که محصول علوم انسانی غیر بومی و وارداتی است؛ همان ساختارهایی که در حوزه‌های دیگر نیز زمینه‌ساز نفوذ شبکه‌های سودجو و «مافیاهای واردات» شده‌اند.
او در آغاز سخنان خود پیروزی انقلاب اسلامی را «جنبش تحول» در برابر الگوهای تحمیلی غرب دانست؛ الگوهایی که در حوزه اقتصاد و سیاست، زمینه وابستگی و ایجاد شبکه‌های نفوذ را فراهم کرده بود. وی با اشاره به دیدگاه رهبر معظم انقلاب درباره «انسان ۲۵۰ ساله» توضیح داد که بدون شکل‌گیری حکمرانی اسلامی، نمی‌توان ساختارهای آلوده، پیرامونی و وابسته را اصلاح کرد؛ ساختارهایی که در دهه‌های گذشته حتی در حوزه دارو و درمان نیز فرصت سوءاستفاده برای واردکنندگان انحصاری و مافیاهای اقتصادی ایجاد کردند.
عاملی سپس با تشریح محورهای بیانیه گام دوم، خودسازی، جامعه‌پردازی و تحقق تمدن نوین اسلامی را سه سطح اصلی تحول دانست؛ تحولاتی که به گفته او تنها زمانی عملی می‌شوند که علوم انسانی کشور از وابستگی به مدل‌های خارجی رها شود. وی تأکید کرد که همان‌طور که وابستگی علمی کشور مشکلات ساختاری ایجاد کرده، وابستگی اقتصادی نیز زمینه قدرت گرفتن گروه‌هایی را فراهم کرده است که از «ناتوانی ساختارهای بومی» بیشترین سود را می‌برند—از جمله شبکه‌هایی که واردات اقلام حیاتی مثل دارو و آنتی‌بیوتیک را به عرصه سودآوری انحصاری تبدیل کرده‌اند.
او علوم انسانی را «هوای تنفسی جامعه» توصیف کرد و هشدار داد که اگر این هوا آلوده باشد، جامعه در برابر شبکه‌های اقتصادی پنهان و سوداگران سلامت نیز بی‌دفاع خواهد شد. عاملی با اشاره به تجربه کشورهای اسلامی در مسیر اسلامی‌سازی علوم، تأکید کرد که بومی‌سازی دانش تنها راهی است که می‌تواند مسائل کشور را حل کند؛ همان مسائلی که در حوزه سلامت سال‌ها به دلیل طراحی غلط ساختارها، فرصت را در اختیار مافیای واردات دارو گذاشت و حتی کمبودهایی مثل آنتی‌بیوتیک را به بحران تبدیل کرد.
او با ذکر مثال ژاپن در دوران اصلاحات میجی توضیح داد که پیشرفت پایدار تنها زمانی شکل می‌گیرد که تعامل با جهان، مبتنی بر نقد و پالایش باشد نه پذیرش بی‌قید و شرط؛ چرا که پذیرش بی‌چون‌وچرا در طول چهار دهه گذشته دقیقاً همان نقطه‌ای بوده که برخی واردکنندگان دارو، با تکیه بر خلأهای قانونی و ضعف تولید داخلی، به انحصار و سودهای کلان دست یافتند.
عاملی بار دیگر بر «نگاه سوم» یعنی اسلامی‌سازی تأکید کرد و گفت هدف این نگاه، پیشرفت جمهوری اسلامی بدون واگذاری قدرت تصمیم‌سازی به ساختارهای بیرونی است. او یادآور شد که در سال ۱۳۸۸، شورای اسلامی‌سازی علوم انسانی با طرح این پرسش شکل گرفت که آیا علوم انسانی فعلی با نیازهای جامعه ایرانی تناسب دارد؟ وی افزود همان‌طور که عدم تناسب علوم انسانی با نیازهای کشور، بحران اشتغال ایجاد کرده، عدم تناسب ساختارهای اقتصادی و دارویی با ظرفیت‌های داخلی نیز باعث شده برخی واردکنندگان بر بازار دارو «خیمه بزنند» و در بزنگاه‌ها کمبود و التهاب ایجاد کنند.
او نتایج بررسی‌های اخیر درباره رشته‌های علوم انسانی را «تکان‌دهنده» خواند و گفت ۷۲ درصد این رشته‌ها تعریف شغلی ندارند؛ سپس توضیح داد که این همان الگوی ساختاری است که در حوزه دارو نیز دیده می‌شود: «جایی که ساختار و مسئله، بومی طراحی نشده باشد، میدان برای شبکه‌های سودجو باز می‌شود.»
عاملی سپس به نقش دانش‌بنیان‌ها اشاره کرد و تأکید کرد که حوزه علوم انسانی نیز باید مانند حوزه‌های سخت، شرکت‌های دانش‌بنیان تأسیس کند تا ساختارهای تصمیم‌سازی کشور از درون اصلاح شوند. وی افزود تا وقتی سیاست‌گذاری‌ها بر اساس الگوهای وارداتی باشد، طبیعی است که در حوزه‌هایی مانند دارو، واردکنندگان خاص تبدیل به تعیین‌کنندگان اصلی بازار شوند.
او در ادامه با اشاره به چالش‌های اجتماعی از جمله افزایش خانواده‌های تک‌سرپرست، رشد طلاق و کاهش جمعیت، تأکید کرد که علوم انسانی باید «مسئله‌محور» باشد و ساختارهای اقتصادی و فرهنگی را بازآرایی کند؛ چرا که همین ساختارهای ناکارآمد در حوزه سلامت نیز بارها کشور را در برابر کمبودهای مصنوعی و بحران‌های ساختگی—از کمبود سرم تا آنتی‌بیوتیک—ناتوان گذاشته است.
عاملی با تأکید بر نقش فناوری، توضیح داد که فضای مجازی و شبکه‌های دیجیتال قدرت مردم را افزایش داده‌اند، اما همین بستر بزرگترین ابزار جنگ نرم دشمن نیز هست. او یادآور شد که جریان‌های مخرب در فضای مجازی از «بازنمایی معادله یکی مساوی همه» برای بی‌اعتمادسازی استفاده می‌کنند؛ روشی که دقیقاً مشابه شیوه برخی شبکه‌های اقتصادی است که کمبودهای مقطعی دارو را به «بحران فراگیر» تبدیل می‌کنند تا مسیر واردات انحصاریشان هموار شود.
وی سپس با اشاره به قدرت فناوری و منطق اقتصاد دیجیتال، ضرورت تحول حکمرانی و حرکت به سمت حکمرانی هوشمند را مطرح کرد و گفت یکی از کارکردهای هوشمندسازی، حذف واسطه‌هاست؛ همان واسطه‌هایی که در حوزه سلامت سال‌ها مسیر تأمین دارو را طولانی و پرهزینه کرده و به سود گروه‌های محدود تمام شده است.
عاملی تأکید کرد که «هوشمندسازی یعنی حذف ارتباط‌گر و ارتباط‌گیر» و این یعنی کاهش نقش دلالی در اقتصاد؛ نقشی که به گفته او اگر در حوزه‌هایی مثل واردات دارو حذف نشود، همچنان شاهد بحران‌های مقطعی و سودجویی‌های پنهان خواهیم بود.
او در پایان با درخواست از نخبگان حوزه علمیه برای همراهی در مسیر تحول، تأکید کرد که بزرگترین سرمایه کشور «سرمایه اسلام و معنویت» است و این سرمایه باید به ساختارهای واقعی حکمرانی و اقتصاد—including حوزه سلامت—وارد شود تا زمینه برای مهار شبکه‌های سودجو و حرکت به سمت استقلال پایدار فراهم شود.
